köyün tarihçesi

Erenli köyü haberlerinin yazılacağı bölüm.
Cevapla
deep
Mesajlar: 1
Kayıt: 31 Oca 2007, 13:24
Konum: Türkiye
İletişim:

köyün tarihçesi

Mesaj gönderen deep »

ERENLİ KÖYÜ(Mahmutviran-Mahmutören)


Erenli köyünün tarihi hakkında sağlıklı bilgi elde etmek için köyün bulunduğu coğrafyanın nasıl Türkleştiği ve Türkler bu yöreye yerleşmeden evvel kimlerin buralarda devletler kurduğu hakkında ön bilgi vermek gerekiyor.Bilindiği gibi Karadeniz Bölgesinde Türklerden önce Hititler,Frigyalılar,Kimmerler,Medler,Pers İmparatorluğu,Büyük İskender İmparatorluğu,Pontus,Roma ve Bizans İmparatorlukları ve Trabzon Rum İmparatorluğu devletleri vardı.Türklerin 4.yüzyılda Anadolu’ya başlayan akınları sırasında Kafkaslardan Anadolu’ya giren Türk kolunun Karadeniz bölgesinden geçerek iç kısımlara indiği tartışılmaz bir geçektir.Ancak 4.ve 6. yüz yıllarda yapılan Anadolu seferleri bölgeye yerleşme amacı taşımadığı için Türkler Anadolu da kalmadan geri dönmüşlerdir.Türklerin Anadolu’ya yerleşme ve yurt edinme politikası Büyük Selçuklu devleti zamanına rastlar.Sultan TUĞRUL Bey Anadolu’yu fethetme görevini hanedan komutanlarına vermiş batı seferlerini sistemli bir şekilde yapılmasını sağlamıştır.1071 Malazgirt savaşından sonra Orta Ayadaki Türk boyları Anadolu’ya göç etmeye başladılar.Anadolu’ya gelen Türk boyları büyük Beylikler kurdular.(Saltuklular,Mengücekliler,Danişmendliler,Artuklular v.b.) Bu beyliklerden Danişmentliler beyliği iki kola ayrılmış olup bu kollardan biri olan Hacı Emir oğulları kolu köyümüzün de içinde bulunduğu yerleri Türkleştirmiştir.Hacı Emir oğulları Beyliğini Oğuzların Çepni boyuna ait Türkler oluşturmuştur.Canik olarak adlandırılan bu bölge Erenli köyünü de sınırları içine almaktadır.Sinop yöresine yerleşen Çepniler (1227) 24 Oğuz Boyundan biriydi.Bu boyla ilgili Kaşgarlı Mahmut eserinde ‘’nerde düşmanı görse hemen savaşır’’ deyimini kullanmıştır.Ayrıca Çepniler için ‘’sınır koruyucu birlik’’ tabiri de kullanılmıştır.Çepni Türkleri Trabzon Rum İmparatorluğuna karşı mücadele etmiş ve Sinop’u almışlardır.Daha sonraki yıllarda Çepni Türklerinin kıyıdan doğuya doğru ilerleyerek Bayram Beyin idaresine girdikleri tahmin edilmektedir.Bayram Beyin torunu ve Hacı Emir Beyin oğlu Süleyman Bey devrinde Ordu çevresine Türkler yerleştirilmiştir.Süleyman bey devrinde Beylik en parlak devrini yaşamıştır.100 yıl boyunca Ordu ve Giresun çevresi fethedilip Türkleştirilmiştir.Süleyman Bey 1380 de ordusuyla iç kısımlardan sahile inmiş ve beyliğinin merkezini Orduya taşımıştır.Sinop’tan Ordu’ya yönelen bu Türk grubu kıyı kesimi tamamen Türkleştirmiştir.Bölgedeki Çan kavmini buradan uzaklaştırmıştır.Ordu 1380 Giresun 1397 de böylece Hacı Emir oğulları tarafından Türk yurdu haline getirilmiştir.Hacı Emir oğulları 1398 de Yıldırım Bayezid devrinde Osmanlı idaresine girmiştir.Ancak Yıldırım Bayezid Anakara savaşında 1402 de Timur’a yenilince tekrar bağımsızlıklarını elde etmişlerdir.Fakat 1427 de tekrar Osmanlı yönetimine girmişlerdir.1455 ile 1613 yılları arasında Bolaman ile Aksu çayları arasındaki bölge Vilayet-i Bayramlı olarak adlandırılmıştır.Ancak köyümüzün de içinde bulunduğu bölgede sadece Çepni Türkleri yoktur.Çepnilerin yanı sıra Eymir,Karkın,Ala-yundlu,Bayındır,İğdir gibi diğer Oğuz boyları da yerleşmiştir.Bu sebeple Erenli köyü ve çevre köylere kimlerin yerleşmiş olduğunu tespit etmek zordur.Bölgeye ilk yerleşen Türkler ordu şeklinde teşkilatlanmışlardır.Bölgenin bu Türkler tarafından fethinden 60-70 yıl sonra Fatih Sultan Mehmet Devrine ait kayıtları mevcuttur.Osmanlı Devletinde topraklar Has,Zeamet ve Tımar olarak guruplara ayrılmıştı.Bir yer fethedilince kayıtları Tahrir Defterlerine yazılırdı.Ayrıca Tımar olarak ayrılan toprakların vergi gelirlerini toplama görevi önemli komutanlara verilmişti.Bu kişilere Tımar sahibi denir.Onun görevleri arasında idaresindeki toprakların gelirlerinden devlete düzenli olarak vergi almak da vardı.Köyümüzün de içinde bulunduğu bölgeye yerleşen Türkler oba,oymak ve boy gibi sosyal guruplar oluşturmuşlardır.Kendi kültürlerini taşıdıkları bu coğrafyada her biri ayrı bir vadiye yerleşmiştir.Yerleştikleri alanlara ya kendi adlarını vermişler yada yaşamlarını yansıtan isimler vermişlerdir.



Yukarıda Erenli köyünün içinde bulunduğu alanın hangi devletlerin egemenliği altına girdiği konusunda kısa bir özet verdik.Burada akla takılan soru acaba köyümüzü hangi Oğuz Boyuna ait Türkler kurdu oluyor.Bu sorunun tam karşılığını vermek açıklamalardan da anlaşılacağı üzere pek mümkün değil.Ancak Osmanlı devrinde Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı arazi veri kayıtları bize ilk bilgiyi veriyor.(1455) Ordu tarihi ile ilgili araştırma yapan Prf.Dr. Bahaeddin YEDİYILDIZ ‘ın Ordu Tarihinin Kaynakları I adlı eserinde köyümüzde 1455 yılında vergi vermekle yükümlü olan kişilerin isimleri bulunuyor.Tahrir defteri olarak bilinen bu kayıtlarda köylerde vergi veren kişilerin isimleri,ne üretimi yaptıkları,meslekleri,ödedikleri vergi miktarı ve medeni durumları yazılıdır.1455 tarihinde yapılan tahrir kayıtlarında köyümüzün adı Mahmutviran olarak geçmektedir. Ali Beğece (Kabadüz) ye bağlı Karye-i Gercalu ve Mahmutviran olarak kaydedilmiştir.Köyümüz Ataullah oğlu Mahmut adında bir beye Tımar olarak verilmiştir.Köy halkından vergi toplama görevi bu şahsa tanınmıştır.Köyümüzün adı bu kişiden gelmektedir.Viran yeri yada Ören yeri yayla anlamına gelmektedir.Bu bağlamda Mahmutviran olarak isimlendirilen arazi Ataullah oğlu Mahmut’a ait yayla anlamına gelmektedir.1455 kayıtlarından köyümüzün ismini belirledikten sonra köyde o tarihte vergi yükümlüsü olan kişiler üzerinde duralım.1455 tarihli tahrir defterlerine köyümüzde aşağıdaki kişiler bulunmaktadır.
Turali oğlu Beyazıdla Kardeşi
Hacı Ali Kazancı
Nebi oğlu Melik Yusuf
Ali
Bunlardan Turali oğulları ve Hacı Ali Kazancı çiftlik sahibi,Melik Yusuf ise toprak sahibi olan babalarının yanında yaşamaktadırlar ve evlidir.Evli oldukları için vergi yükümlüsüdür.Ali nin ise arazisi yoktur.Evlidir,yaşamını çalışarak geçirir ve devlete 12 akçe vergi verir.Buradan köyümüzde 1455 yılında 4 yada 5 ailenin varlığını çıkartabiliriz.Kayıtlarda sadece vergi veren erkekler bulunmaktadır.Bu ailelerde kaç çocuk yada kadının yaşadığını bilemiyoruz.Bu aileler devlete aşağıdaki ürünler üzerinden vergi 158 akçe vergi vermişlerdir:

Çiflikten yarım olarak 18
Bennak(evli erkek) iki kişi 20
Behre-i gendum (buğday payı) 10 kile 30
Behre-i Cev (arpa payı) 10 kile 20
Öşrü’l asel (bal) 60
Bad-ı heva 10
Toplam 3 nefer den 158 akçe

Bu kayıtlardan anlaşılacağı üzere 15 yüzyılda (1455) Fatih Sultan Mehmet devrinde köyümüzde işlenen çiftlik vardır.Çiftlik bu günkü anlamda tarla şeklinde olmalıdır.Bu tarlalarda arpa ve buğday üretimi yapılmıştır.Ayrıca bal vergisinin bulunması da bize köyümüzde 1455 yılında arıcılık yapıldığını gösteriyor.Ayrıca belgenin sonunda Tökel oğlu Ahmet ve kardeşi İsmail ve hizmetkarı Bahaeddin şeklinde bir kayıt var.






1455 tarihinde Bölük-i Geriş-i Ali Beğece(Kabadüz) ye bağlı köyler şunlar:

Kurdlu-Kürdlü ve Gökömer…………………………Gökömer köyü
Uzunömerlu…………………………………………..Uzunömer köyü
Bayramiç
Bübenlü……………………………………………….Biben (Topluca köyü)
Bulduklu
Danişmentlü
Zekeriayalu……………………………………………..Zekere mahallesi
Çevki
Üveyskaara………………………………………………Sarı Ahmet köyü
Çoktam
Butraklu
İsadanişmentlü
Gercelu ve Mahmutviran…………………………………Gerce ve Erenli köyleri
İğdelik
Sağırlu……………………………………………………..Sağırlı köyü
Kurdcalu…………………………………………………..
Çepnili
Kevatlu
Karapınar

Bu köyler arasında komşu köylerimizden Gerçe köyü ve Gökömer köylerinin kesin kayıtları bulunuyor.Ancak Bahaeddin YEDİYILDIZIN eserinde Kurdcalu köyü nün isminin bügun hangi köy olduğu konusunda kurd mevkii yazılmış.Kesin olmamakla birlikte burası bugünkü Orta Köy olabilir diye değerlendirebiliriz.Orta Köyün eski adı Karca ve burada yaşayanlara da Karcalı deniliyor.Kurdcalu denen köyün tımarına da köyümüzün tımarı verilen Ataullah oğlu Kadı Mahmut ortak gözüküyor.Bu durum köyler arasındaki yakınlık dikkate alındığında bizi böyle düşünmeye yöneltiyor(?).Ayrıca Gökömer köyü ile köyümüzü nüfus yapısı ve üretim bakımından karşılaştırma yapabiliyoruz.1455 yılında Gökömer köyünde toplana vergi köyümüzden daha fazla ayrıca vergi yükümlüsü aile sayısı da köyümüzden 10 aile daha fazla.Köyümüzde oturanlar 158 akçe vergi öderken Gökömer köyünde bu oran 1110 akçe ödüyor..Gökömer köyünde köyümüzden farklı olarak bu tarihte kendir ve meyve üretiminin yapıldığını görüyoruz.Özellikle buğday üretimin fazla olduğu ortaya çıkıyor.

(Ziyaretci defterinden alintidir.)
yeni bilgilere ulaştım....1643 yılına ait defter kayıtlarını şimdi buldum köyde yaşayanlar şunlar:
KARYE-İ KERCE


Hâne-i Mustafa veled-i Ahmed, cebe-i
Hâne-i Mustafa veled-i Yusuf, cebe-i
Hâne-i Hüseyin veled-i Mustafa
Hâne-i Ali veled-i Çırak
Hâne-i Şaban veled-i Hasan

Mezra’a-i Çatak

Hâne-i Yunus veled-i Mehmed
Hâne-i Mustafa veled-i Hüseyin
Hâne-i Mehmed veled-i Ali


Mezra’a-i Haşrık


Hâne-i Halil veled-i Kaya, ‘an erbâb-ı timar-ı Karye-i Harami
Hâne-i Molla Receb veled-i Mustafa
Hâne-i Şaban veled-i Mustafa



Mezra’a-i Mahmud Viranı


Hâne-i Receb veled-i İsa, cebe-i
Hâne-i Mustafa veled-i Yusuf
Hâne-i Ehliiman veled-i Resul
Hâne-i Veli veled-i Mehmed
Hâne-i Receb veled-i Osman

Kullanıcı avatarı
HASAN GUNES
Bölüm Yetkilisi
Bölüm Yetkilisi
Mesajlar: 25
Kayıt: 22 May 2006, 18:50
Konum: istanbul/ikitelli
İletişim:

Mesaj gönderen HASAN GUNES »

Beytullah hocam çok teşekkür ediyorum uzun süredir yaptığın bu araştırma sonuçlarını bizlerle paylaştığın için emeğine yüreğine sağlık çok sağol
insanlığın en büyük düşmanı cehalet ve kendi nefsidir ve her nefis ölümü tadım ebedi aleme gidecektir

ehliiman özkaya
Mesajlar: 1
Kayıt: 01 Tem 2008, 15:48
Konum: Türkiye
İletişim:

Mesaj gönderen ehliiman özkaya »

Sayın beytullah bey araştırmanızı okudum çok olumlu buldum günümüzde kendi memleketimizden ayrı yaşadıgımız için biz ve çocuklarımız kendi soyundan bir haber yaşıyor tarihimizi bilmiyoruz malesef. Ben gökömer köyü hacılar mahallesinden dursun ali oglu ehliiman özkaya benim merakım olan Hâne-i Ehliiman veled-i Resul konusunun ne oldugunu tam olarak anlamak istiyorum bu konuda tam detaylı bilgi verirseniz sevinirim bu zati muhteremin benim ismimle aynı olması ilgimi çekti soy baglantımız varmıdır merak ettim. saygılarımla EHLİİMAN ÖZKAYA.

uygardem
Mesajlar: 2
Kayıt: 04 Tem 2008, 08:32
Konum: Türkiye
İletişim:

Mesaj gönderen uygardem »

ilginize teşekkür ederim.erenli köyündeki ehliimanoğulları ile izin bağlantınız mutlaka vardır.çünkü bu tarihte osmanlı devletinde celali isyanalrı var.bu nedenle aileler köyleri terketmiler.örneğin erenli köyündeki 35 aileden 5 aile kalmış.aynı durum sizin köy içinde geçerli.sizin sülaleninizbu karmaşada yerini değiştirmiş olmalıdır.bu konu ile ilgili geniş bilgiyi hazırladığım kitapta bulabiliriniz.gökömer köyününün 1455,1485,1520,1547,1590,1613,1643 yıllarına ait sülae döükümü elimde.size daha sonra geniş bilgi uşarırım.
beytullah demirtaş
tekirdağ

uygardem
Mesajlar: 2
Kayıt: 04 Tem 2008, 08:32
Konum: Türkiye
İletişim:

Mesaj gönderen uygardem »

slm herkese..
köyde 1800 lerdde yasayan rum vatandaşalrla ilgili defteri dün aldım arşivden.yakında sizlere site aracılığı ile ulaştıracağım

Kullanıcı avatarı
cihan.ibrahim toparlak
Kayıtlı Üye
Kayıtlı Üye
Mesajlar: 22
Kayıt: 18 Nis 2008, 00:02
Konum: Türkiye
İletişim:

Re: köyün tarihçesi

Mesaj gönderen cihan.ibrahim toparlak »

teşekkur hocam emeğine sağlık

Cevapla

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 12 misafir